Voka wil investeringsnorm voor meer publieke investeringen
2 februari 2023
Overheidsinvesteringen zijn cruciaal voor de welvaartsgroei in ons land. Ze bepalen in belangrijke mate waar mensen leven en werken. Toch bevinden de overheidsinvesteringen zich in ons land, ondanks de positieve recente versnelling, nog altijd op een te laag niveau Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, pleit in een Voka Paper voor de invoering van een publieke investeringsnorm die inhoudt dat de overheid jaarlijks minimaal 4% van het BBP uittrekt voor investeringen. Te meer daar de transities die op ons af komen, gigantische investeringen vereisen van publieke en private spelers.
“Onze economie staat voor gigantische investeringsuitdagingen door de klimaatgerelateerde en digitale transities. De private sector in België investeert bovengemiddeld veel. We verwachten ook van de overheden een sterkere inspanning. Het opleggen van een investeringsnorm is een eerste stap”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka.
Investeringsnorm
Een structurele toename van de overheidsinvesteringen op alle beleidsniveaus van meer dan 4% bbp in de volgende legislatuur is essentieel voor Voka. Vlaanderen zou de volgende legislatuur een hoger ambitieniveau moeten nastreven, het voorbeeld tonen en zichzelf een investeringsnorm opleggen. Dat impliceert ook dat productiviteitsverhogende investeringskredieten structureel sneller moeten toenemen dan de recurrente overheidsuitgaven en dit zonder de beoogde begrotingsdoelstelling in het gedrang te brengen. Bij de op til staande sanering van de overheidsfinanciën mag niet de fout gemaakt worden uit het verleden waarbij zwaar werd bespaard op investeringen.
Ondanks de positieve evolutie van de laatste jaren, vooral op het Vlaamse niveau, bevinden de overheidsinvesteringen zich in ons land op het laagste peil in vergelijking met acht benchmarklanden. Het gaat om landen met een vergelijkbaar welvaartsniveau: onze buurlanden, aangevuld met de Scandinavische landen en Oostenrijk en Zwitserland. Vooral op het vlak van de kerninfrastructuur is de achterstand met onze buurlanden aanzienlijk opgelopen.
Een structurele toename in publieke investeringen blijft dan ook dringend nodig in België. De bedrijfsinvesteringen in België liggen bovengemiddeld hoog terwijl de overheidsinvesteringen bij ons onder het gemiddelde van het eurogebied liggen. Dat is het resultaat van een decennialange veronachtzaming van de publieke investeringen in ons land. Het jaarlijkse investeringstekort vertaalde zich in een geleidelijke daling van de fysieke publieke kapitaalgoederenvoorraad. Bedroeg die in 1995 nog 50,5% van het bbp, dan was ze op het dieptepunt in 2013 gedaald tot amper 38,3% van het bbp. Beduidend lager dan in de buurlanden.
Efficiënt investeringsmanagement
Naast de vraag hoeveel middelen naar overheidsinvesteringen gaan, is de vraag naar de efficiënte besteding ervan even relevant. Ook op dat vlak is er duidelijk verbeterpotentieel. Uit gebruikersbevragingen van het World Economic Forum blijkt bijvoorbeeld dat de kwaliteit van onze wegeninfrastructuur en de efficiëntie van het spoorverkeer in ons land ondermaats zijn.
Om te garanderen dat de beste investeringsprojecten gerealiseerd worden tegen de laagst mogelijke kostprijs is het onder meer nodig het investeringsmanagement verder te optimaliseren. Vlaanderen heeft daartoe de jongste jaren al enkele goede stappen gezet. Bijvoorbeeld met de goedkeuring van het kaderdecreet voor grote projecten en programma’s en het geïntegreerd investeringsprogramma in het beleidsdomein mobiliteit. Verschillende internationale instellingen vragen overheden over het muurtje te blijven kijken en te leren van best practices in andere landen zoals de gedetailleerde rapportering over de mobiliteitsprojecten in Duitsland, de integratie van investerings- en onderhoudskosten in Nederland, het baseren van de investeringsbeslissing op accurate asset registers in Zweden en Finland, de doorlichting van het investeringsmanagement in het VK door het IMF. Een opdracht die ook alle beleidsniveaus in ons land best ter harte nemen.
Lees de Voka Paper
PDF - 1.2 Mb
