Voka en UGent richten leerstoel rond studie-oriëntering op
In Talent Centra zullen leerlingen wegwijs worden gemaakt
11 januari 2021
Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, investeert in een leerstoel aan de UGent rond studie-oriëntering. De leerstoel wordt ingevuld door professor cognitieve psychologie Wouter Duyck en zijn onderzoeksteam. Het doel van de leerstoel is om testen te ontwikkelen die leerlingen op basis van hun interesses, competenties en vaardigheden op weg zetten naar de juiste beroeps- en studiekeuze. Het project krijgt de werknaam ‘Voka Talent Centrum’.
“Wij vinden het belangrijk dat we dergelijke testen voor Vlaanderen kunnen objectiveren met wetenschappelijke bewijzen. Dat is nodig, want zo’n oriëntering gaat enkel opbrengen als hij ook echt werkt”, zegt gedelegeerd bestuurder van Voka Hans Maertens.
Voka zal voor de leerstoel samenwerken met de Universiteit Gent en een onderzoeksteam onder leiding van professor Wouter Duyck. Zij hebben reeds ervaring met het ontwikkelen van dergelijke oriënteringsproeven voor het hoger onderwijs. De testen die professor Duyck zal ontwikkelen, willen we inzetten in verschillende nog op te richten Talent Centra in Vlaanderen. Leerlingen kunnen in het laatste leerjaar van het lager onderwijs terecht in een Talent Centrum. Aan de hand van een Talentrapport krijgen ze er advies over de studiekeuze in het secundair onderwijs. Aan de hand van herhalingstesten kan het studie- en beroepsadvies in latere leerjaren geactualiseerd worden.
Watervalsysteem
Studie- en beroepskeuze is vandaag onvoldoende gebaseerd op wetenschappelijk onderbouwde instrumenten die peilen naar interesses en competenties en de link maken met de arbeidsmarkt. Hierdoor komen heel wat leerlingen terecht in een verkeerde richting. Door het watervalsysteem kiezen leerlingen te weinig vanuit een positieve keuze voor technisch of beroepsonderwijs. Als gevolg vinden ondernemingen onvoldoende gemotiveerd talent. Ouders en leerlingen zijn bovendien vragende partij om meer begeleiding te krijgen bij het studie- en beroepskeuzeproces.
Omdat een gebrekkige studie-oriëntering een van de knelpunten is voor het kwaliteitsverlies in ons onderwijs investeert Voka in de leerstoel.
Gedelegeerd bestuurder van Voka Hans Maertens: “Omdat we ook in andere rankings erop achteruit gaan, hebben we bij Voka het plan ‘Samen Groeien’ opgesteld waarmee we met alle stakeholders in de maatschappij willen debatteren hoe we met Vlaanderen top kunnen worden op domeinen als duurzaamheid, gezondheid en digitalisering. Het onderwijs neemt hierin een essentiële plaats in. Daarom steken we de hand uit naar de onderwijssector om samen te werken aan meer excellentie in het onderwijs.”
Elk jaar zakken 20.000 leerlingen in Vlaanderen af in het watervalsysteem. Professor Wouter Duyck
Professor cognitieve psychologie aan de UGent Wouter Duyck: “Vandaag bestaan er in Vlaanderen te weinig wetenschappelijke instrumenten om leerlingen en hun ouders te helpen een goede keuze te maken voor het secundair onderwijs. Het gevolg is dat er keuzes gemaakt worden op buikgevoel, waar ons fameus watervalsysteem een van de rechtstreekse gevolgen is. ASO wordt daarbij als meer hoogwaardig gezien dan technische en beroepsgeoriënteerde opleidingen. Dus leerlingen proberen vaak eerst daar, en als het niet lukt, ‘zakken ze af’. Op die manier moeten in Vlaanderen elk jaar bijna 20.000 leerlingen heroriënteren.”
PISA
De diagnose van professor Duyck over ons onderwijs is niet rooskleurig. “Sedert 2000 gaan we bijna stelselmatig achteruit, en op sommige vlakken zitten we zelfs in vrije val. Op het vlak van wiskunde bijvoorbeeld scoren onze 15-jarigen zo’n 40 PISA-punten slechter dan aan het begin van deze eeuw. 40 punten, dat komt ongeveer overeen met een volledig schooljaar. Cru gezegd zou je kunnen stellen dat de zittenblijvers van toen de gemiddelde leerlingen van nu zijn geworden. En het ziet er niet naar uit dat dit bij de komende metingen gaat beteren. Als we kijken naar het basisonderwijs, dan haalt vandaag de helft van de leerlingen de eindtermen voor wiskunde of Frans niet.”
Talent Centra
Hoe ziet Voka de werking van de Talent Centra? Leerlingen kunnen in klasverband in een Talent Centrum verschillende testen afnemen die interesses, cognitieve vaardigheden, motorische vaardigheden, technisch inzicht, motivatie en andere parameters meten. Op basis van hun interesses en talenten krijgen ze objectief en neutraal beroeps- en studiekeuzeadvies. Dat kan als extra element ingepast worden in het bredere oriënteringstraject van de leerlingen. Voka haalde de mosterd uit de Oostenrijkse deelstaat Stiermarken waar de Kamer van Koophandel een soortgelijk Talentcenter heeft opgericht dat erg succesvol is. Meer dan 80% van de scholen maakt daar gebruik van de testen.
Leerstoel tot 2024
De leerstoel rond studie-oriëntering aan de UGent om de testen te ontwikkelen loopt tot 2024. Voka reikt de hand uit naar de onderwijspartners, CLB’s en de overheid om deze testen te operationaliseren in Talent Centra verspreid over Vlaanderen.
