Krapte op de arbeidsmarkt nu al nijpend in Vlaamse bedrijven
Voka vraagt hervormingen
27 mei 2021
De meerderheid van de Vlaamse bedrijven schat in dat de coronacrisis voor hen dit jaar nog verteerd zal zijn, maar de economie kampt met nieuwe uitdagingen. Dat leert een enquête bij 600 Vlaamse ondernemingen die lid zijn van Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen. Werkgevers willen opnieuw aanwerven, maar ondervinden grote moeilijkheden om geschikt personeel te vinden. Daarenboven zijn de logistieke aanvoerketens al maandenlang verstoord. Bedrijven geven aan dat dit voor problemen zorgt in hun bevoorrading en leveringen.
“Het vertrouwen van ondernemers staat stilaan op groen. Een meerderheid van de ondernemingen geeft aan dat het herstel binnen handbereik ligt. Dat is goed nieuws, al treden de klassieke Belgische problemen opnieuw op de voorgrond: de krapte op de arbeidsmarkt blijkt nu al nijpend en dat alarmeert ons. Voka roept de regeringen dan ook op om nu werk te maken van een activeringsbeleid en noodzakelijke arbeidsmarkthervormingen op maat van elke regio door te voeren”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka.
Iets meer dan de helft van de bevraagde ondernemingen geeft aan dat de impact van de crisis voor hun bedrijf nog voor het einde van dit jaar achter de rug zal zijn:
- 51% verwacht dat de impact niet meer te voelen zal zijn voor het einde van dit jaar
- 33% verwacht dat in de loop van volgend jaar
- 16% verwacht dat de crisis nog voortduurt tot na 2022
Voor de sectoren die tot nu toe gesloten waren of daarvan afhankelijk zijn, blijft het wel nog moeilijk. Maar net zoals uit de cijfers van de Nationale Bank over het ondernemersvertrouwen blijkt ook uit de Voka-enquête dat er beterschap op komst is.
Alarmerende personeelstekorten
Ondernemingen geven in de enquête aan dat ze nu al kampen met alarmerende aanwervingsproblemen. Twee op de drie bedrijven die willen aanwerven, ondervinden grotere moeilijkheden dan normaal om geschikt personeel te vinden. In het bijzonder bij de grote ondernemingen met meer dan 250 werknemers is de situatie acuut: daar geven 3 op de 4 bedrijven aan dat ze erg moeilijk personeel vinden. De krapte op de arbeidsmarkt van voor de coronacrisis is dus binnen de kortste keren terug. Dat blijkt ook uit de aprilcijfers van de VDAB met dalende werkloosheidscijfers (-11% tegenover april 2020) en een stijgend aantal vacatures (+124,3% tegenover april 2020). De verwachting bij ondernemingen is dat het personeelstekort zal leiden tot een omzetdaling en een verlies aan potentiële groei.
Voka schuift verschillende oplossingen naar voor om de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken.
- Op Vlaams vlak ligt de sleutel bij opleiding en vorming. Elke werknemer moet continu de kans krijgen om zich bij te scholen. Soms is ook een omscholing aan de orde. Verder moet er gewerkt worden aan een jobbonus. Het verschil tussen werken en niet-werken moet groter worden. De Vlaamse regering heeft beslist om voor de laagste lonen een jobbonus in te voeren zodat werken lonender wordt en dit zonder meerkost voor de bedrijven.
- Op federaal niveau moet werk gemaakt worden van een flexibilisering van de arbeidsstatuten, arbeidstijden en vakantieregeling. Het is tekenend dat sommige bedrijven geen mensen bereid meer vinden om weekendshiften op te nemen. Ook moet een sterker activeringsbeleid gevoerd worden. De groep niet-actieven neemt stilaan dramatische proporties aan. We kunnen het ons niet veroorloven een grote groep mensen aan de kant te laten zitten. Daarom moeten we werk maken van een re-integratie van de langdurig zieken.
Andere recepten in verschillende gewesten
Voka wijst erop dat België een optelsom is van drie verschillende arbeidsmarkten. Het verschil in werkzaamheidsgraden tussen de gewesten spreekt boekdelen: 74,7% (Vlaanderen), 64,6% (Wallonië), 61,3% (Brussel). Ook de verschillen in werkloosheidsgraad zijn tekenend: 3,3% (Vlaanderen), 7,2% (Wallonië), 12,2% (Brussel). We hebben andere recepten nodig in de verschillende regio’s van ons land.
“Voka pleit ervoor om dringend noodzakelijke hervormingen aan onze arbeidsmarkt door te voeren. Als onze bedrijven geschikt personeel willen vinden, kunnen we niet op deze manier blijven aanmodderen. We moeten elke regio in dit land de instrumenten geven om op maat in te grijpen. Zowel Vlaanderen, Brussel als Wallonië hebben geen baat bij een halfslachtige one-size-fits-all benadering. Het is tijd om op federaal niveau een asymmetrisch arbeidsmarktbeleid mogelijk te maken”, legt Hans Maertens uit.
Tekort aan grondstoffen
Naast een personeelstekort kampen bedrijven met verstoorde logistieke aanvoerketens: 63% van de ondernemingen geeft aan toeleveringsproblemen te ondervinden. De belangrijkste reden voor de toeleveringsproblemen is schaarste bij de leveranciers. Het is daarvoor wachten op een nieuw evenwicht op de wereldmarkten na de schokken van de voorbije maanden door de coronacrisis..
“We zetten ons schrap voor een sterke remonte van de wereldeconomie. Na het crisisbeheer van het afgelopen jaar zullen we de komende maanden te maken krijgen met een sterk groeiende economie. Dat biedt de kans om weer aan te knopen met groei en op die manier de rode cijfers achter ons te laten. Voldoende geschikt personeel vinden is een cruciale voorwaarde om opnieuw samen te groeien en te kunnen blijven ondernemen”, besluit Hans Maertens.
