"Haal de structurele files voorgoed van Vlaamse wegen"
15 september 2021
Vlaamse ondernemers pleiten voor invoering budgetneutrale slimme kilometerheffing in combinatie met meer technologie in het verkeer.
De coronacrisis heeft ons veel gekost. Maar de coronacrisis heeft ons ook waardevolle lessen geleerd. Onze manier van werken en onze arbeidsorganisatie werden op ruwe wijze op z’n kop gezet. Voor wie een kantoorbaan heeft, is er sinds maart vorig jaar een nieuwe wereld opengegaan. Wat blijkt? Het is ons gelukt om razendsnel de omslag te maken naar digitaal werken. En vooral: we zijn minder onderweg van en naar de werkplek omdat ons bureautje overal kan staan: in de keuken, in de woonkamer of in de tuin zijn maar enkele van de opties. De files namen dan ook fors af; de structurele files waren zelfs zo goed als verdwenen.
De cijfers van het Vlaams Verkeerscentrum spreken boekdelen. De filedruk in Vlaanderen halveerde in 2020. Voor het eerst sinds lang zaten we qua filelengte op een lager niveau dan in 2012. En ook de verzadigingsgraad van het wegennet was historisch laag. Waar er tot voor kort continu een file stond op één op de vijf kilometer Vlaamse snelweg, was dat gedaald naar structurele files op slechts 5% van de snelwegen.
Met elke versoepeling in de coronamaatregelen nam het autoverkeer echter opnieuw toe, vorige week zelfs weer tot op het niveau van voor de crisis.
Voorgoed komaf maken met files
Wat als de files nu eens voorgoed zouden wegblijven? Dat levert drie dikke vliegen in één klap op: ons gezamenlijk geluk neemt toe en onze economie en ons leefmilieu varen er wel bij. Een filedag staat voor 1,3 miljoen euro verlies. Elke dag opnieuw. Wat files kosten aan verloren tijd en mislopen geluk is minstens evenveel. Reken uit je winst als we erin slagen om het filemonster weg te houden. Hoe vergezocht dit ook geklonken zou hebben meer dan anderhalf jaar geleden, vandaag hebben we een window of opportunity om ons mobiliteitsbeleid op een nieuwe leest te schoeien. Daarom roepen we als Vlaamse Ondernemers en werkgevers op om nú werk te maken van enkele belangrijke maatregelen.
Slimme kilometerheffing
De belangrijkste maatregel die we moeten uitwerken en invoeren, is een slimme kilometerheffing. Met de wagen de weg opgaan waar en wanneer de kans op file het grootst is, kost dan centen. Een slimme kilometerheffing die rekening houdt met tijdstip en locatie moet dan wel alle bestaande verkeersbelastingen vervangen en vooral diegene belasten die de weg tijdens de spitsuren gebruikt. Op die manier zouden de files afnemen met 12%. Dat is voldoende om opnieuw voor een vlotte verkeersdoorstroming te zorgen. Wetenschappers hebben dit ten overvloede becijferd. Zo maken we de weg vrij voor wie daar echt op dat moment moet zijn. Inkomsten vanuit deze maatregel kunnen mee zorgen voor een gunstig investeringsklimaat in een toekomstgerichte weginfrastructuur. Dankzij de flexibele arbeidsorganisatie en telewerken in het bijzonder hoeft niet iedereen meer op dezelfde piekmomenten ’s ochtends en ’s avonds zich voor het werk te verplaatsen.
Meer technologie
Enkel een kilometerheffing invoeren is niet voldoende. Breng meer technologie in het verkeer, net zoals we dat succesvol doen in ons eigen huishouden. Zorg voor een weginfrastructuur die klaar is voor geconnecteerde voertuigen. Dat leidt tot een veiliger en rustiger verkeer, met minder ongevallen en minder files. Naast de voertuigen moet ook de weginfrastructuur radicaal digitaal. Intelligente verkeerslichten zorgen via groene golven voor een optimale sturing waardoor het tijdverlies met 27 procent vermindert op conflictvrije kruispunten en met 44 procent op andere kruispunten. Met variabele en dynamische verkeersborden wordt het rijgedrag van weggebruikers in real time aangepast aan de verkeerssituatie van het moment. Ook hiervoor kan 5G-technologie veel mogelijkheden bieden.
Wereld is veranderd
We doen deze oproep aan de beleidsmakers omdat we geen tijd verloren mogen laten gaan om hervormingen door te voeren die ons allemaal vooruithelpen Een budgetneutrale en slimme kilometerheffing invoeren is zo’n hervorming. We weten dat die onder een dikke laag politiek stof is terechtgekomen. Het systeem was bestudeerd en lag klaar om ingevoerd te worden. Het politieke klimaat was twee jaar geleden echter onvoldoende rijp, het maatschappelijk draagvlak te fragiel. Vandaag ziet de wereld er anders uit. Elke crisis biedt opportuniteiten. Het zou dom zijn om deze opportuniteit om het filemonster structureel te verslaan niet met beide handen te grijpen.
Vlaamse Ondernemers
Een samenwerking tussen 19 sector- en werkgeversorganisaties: Agoria Vlaanderen (technologie), de Belgische Petroleumfederatie (petroleum), Comeos (handel en diensten), essenscia Vlaanderen (chemie en life sciences), Febeg (elektriciteit en gas), Febetra (transport en logistieke diensten), Febiac (gemotoriseerde wegvoertuigen), Federgon (HR-diensten), Fedustria Vlaanderen (textiel, hout en meubel), Fevia Vlaanderen (voeding), Denuo (circulaire economie), Indufed (glas, papier en karton), Staalindustrie Verbond (staal), Traxio (mobiliteitsprofessionals), Vlaamse Confederatie Bouw (bouw), Vlozo (zorg), Vlaamse Havenvereniging (havengemeenschappen), Voka (Vlaams netwerk van ondernemingen) en WF-FE (internationale handel, vervoer en logistiek).