Gebruik Vlaams klimaatfonds om industrie te vergroenen
24 februari 2022
Zet het Vlaams klimaatfonds in om de Vlaamse industrie in sneller tempo te verduurzamen. Die oproep doet Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, in een nieuwe expertenpaper over CO2-reductie. Het Vlaams klimaatfonds heeft jaarlijks 170 miljoen euro vrije beleidsruimte en dat bedrag zal in de komende jaren nog stijgen. Vlaanderen kan via Contracts for Difference (CfD’s) de grote investeringskosten in groene technologie prefinancieren. Andere Europese landen zijn al volop bezig met het opzetten van investeringsprogramma’s in duurzame technologieën.
“Vlaanderen kent een sterke industriële sector die ons jobs en welvaart brengt. Andere landen doen er alles aan om duurzame industriële investeringen aan te trekken. Vlaanderen kan meer doen. De overheid moet onder andere de middelen van het Vlaams klimaatfonds inzetten om investeringen in groene technologie te pre-financieren. Wie nu vooroploopt, plukt daar later de vruchten van”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka.
Investeringsgolf in aantocht
Een Europese herinvesteringsgolf kondigt zich aan in verschillende industrietakken. Heel wat industriële installaties komen aan het einde van hun levensduur. Bedrijven willen hun productieprocessen verduurzamen om in lijn te zijn met de Europese klimaatambities. Regio’s die een deel van deze nieuwe investeringen aantrekken, verzekeren zich van toekomstige en duurzame welvaart. Voor een sterke industriële regio als Vlaanderen is het dan ook van het grootste belang om op de eerste rij te staan wanneer multinationale ondernemingen investeringsbeslissingen nemen. Vlaanderen moet dringend extra troeven ontwikkelen om die nieuwe investeringen naar hier te halen.
“Het is cruciaal om een innovatief financieringsmechanisme op te zetten waarbij de overheid de investeringen in nieuwe technologie deels pre-financiert. Als we gewoon afwachten, dan riskeren we heel wat investeringen mis te lopen en blijven we achter met een verouderd industrieel park dat op Europees vlak steeds minder concurrentieel zal zijn, wat op termijn leidt tot welvaartsverlies”, zegt Lorenzo Van de Pol, adviseur klimaat en energie bij Voka.
Niet wachten op hogere CO2-prijzen
De inzet van industriële technologie om te voorkomen dat uitgestoten CO2in de atmosfeer belandt, is erg duur. Zo zal bijvoorbeeld de zogenaamde CCS-technologie (carbon capture and storage) voor de meeste toepassingen pas ten vroegste economisch rendabel zijn in het volgende decennium, omdat dan pas de prijs van CO2-uitstootrechten voldoende hoog zal zijn. Nog 10 jaar wachten, is eigenlijk geen optie.
Andere landen wachten immers niet. Zij helpen de industrie in hun land om nu al de omslag te maken. Zo is Nederland bereid om tot 2,1 miljard euro te voorzien voor het Porthosproject, waarbij CO2 wordt afgevangen en opgeslagen in lege gasvelden onder de Noordzee. In Noorwegen en in het Verenigd Koninkrijk lopen soortgelijke projecten. En ook de nieuwe Duitse regering heeft in haar regeerakkoord aangekondigd alles in het werk stellen om de vergroening van de Duitse industrie te versnellen.
Het is trouwens onvoldoende om enkel op het verschil met de Europese CO2-prijs te focussen. Een slim financieringsmechanisme houdt ook rekening met de situatie buiten de Europese Unie, zodat ook exporterende sectoren op een concurrentiële manier kunnen verduurzamen.
Voer Vlaamse CfD’s in
Vlaanderen moet nu handelen om geen achterstand op te lopen. Voka stelt voor om in Vlaanderen contracts for difference (CfD) in te voeren. Daarbij spreekt de Vlaamse regering met een onderneming af om dure groene investeringen deels te prefinancieren. Op die manier winnen we ongeveer tien jaar.
“Als we een systeem van CfD’s invoeren in Vlaanderen boeken we zowel winst op klimaatvlak als op economisch vlak. Regio’s die er nu in slagen om te pionieren met groene technologie zullen straks automatisch meer nieuwe investeringen, jobs en welvaart aantrekken”, aldus nog Hans Maertens.
Hoe financieren?
De prefinanciering van groene technologie via CfD’s zal veel middelen vereisen. Voka stelt voor om die middelen in de eerste plaats te halen uit het bestaande Vlaams klimaatfonds. Het klimaatfonds bestaat uit de opbrengsten van het Europese emissiehandelssysteem. De ontvangsten van het klimaatfonds gaan de komende jaren fors toenemen. Voka stelt voor om de meeropbrengsten van het fonds terug te laten vloeien naar de ondernemingen die onder het ETS-systeem vallen. Het zijn namelijk diezelfde ETS-sectoren die vandaag het klimaatfonds spijzen. Al zullen ook de middelen in het Vlaams klimaatfonds onvoldoende zijn om de volledige financieringsnood te dekken.
Wanneer?
Hoe langer we wachten om onze industrie te vergroenen, hoe slechter voor het klimaat en voor de toekomstige concurrentiepositie van onze bedrijven. Volgens Voka tekent zich nu een window of opportunity af om te handelen. De beschikbare vrije beleidsruimte in het Vlaams klimaatfonds bedraagt momenteel 170 miljoen euro per jaar. De verwachting is dat de vrije beleidsruimte het komend jaar nog structureel zal stijgen met 120 miljoen euro, bij stijgende CO2-prijzen loopt dat bedrag nog verder op. Vanaf 2026 zouden de opbrengsten van het Vlaams klimaatfonds weer dalen. De middelen uit het klimaatfonds nu inzetten, creëert dan ook de grootste hefboom.
Lees hier de expertenpaper
PDF - 1.1 Mb
