Dringend gezocht: industrieel beleid
28 september 2023
.jpg)
Om de toekomst van de industrie in Vlaanderen te verzekeren, is er dringend een ambitieus industrieel beleid nodig op alle beleidsniveaus. Daarover publiceert Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, een nieuwe visiepaper. Aan de Vlaamse regering vraagt Voka om werk te maken van een nieuw financieringsinstrument dat operationele ondersteuning geeft aan klimaatinvesteringen in de industrie. Aan de federale regering vraagt Voka om een korting op de transmissienettarieven in te voeren voor energie-intensieve bedrijven. De competitiviteit van onze basisindustrie, die aan het begin staat van cruciale waardeketens in onze economie, staat onder zware druk. De toestand is ernstig en vraagt een krachtig antwoord van alle regeringen.
“Een geïntegreerd industrieel beleid is absoluut noodzakelijk en zou vandaag volop moeten worden voorbereid. Als we niet met een krachtig antwoord komen op ontwikkelingen in de rest van de wereld riskeren we op termijn een belangrijk deel van onze industrie en welvaart te verliezen. Heel concreet moet Vlaanderen nu werk maken van een nieuw financieringsinstrument waarbij dure niet-rendabele klimaatinvesteringen worden ondersteund. Door het offensieve industriebeleid van andere Europese lidstaten kan Vlaanderen niet achterblijven. De federale regering roepen we op om in de komende begrotingsonderhandelingen de maximale korting op de transmissienettarieven in te voeren voor energie-intensieve bedrijven. Europa laat dit toe en in onze buurlanden loopt die korting op tot 90%. Dit zijn twee concrete maatregelen die onze industrie zuurstof kunnen geven in de concurrentiestrijd binnen Europa en met andere delen van de wereld”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka.
Onze Vlaamse industrie behoort tot de meest performante en energie-efficiëntste van de wereld. Toch staat de industrie in Vlaanderen voor een immense transitie op de weg naar koolstofneutraliteit. Fossiele brandstoffen zullen plaats moeten ruimen voor elektrificatie en de inzet van duurzame moleculen. Tegelijk is koolstofafvang en -opslag noodzakelijk om de CO2-uitstoot van industriële installaties substantieel te verminderen. Deze industriële transitie vraagt veel investeringen en gaat daarbovenop gepaard met hogere exploitatiekosten. De omslag naar een koolstofneutrale industrie is vandaag nog erg duur en niet concurrentieel op de wereldmarkt. Die analyse wordt uiteengezet in een nieuwe visiepaper over industrieel beleid gepubliceerd door het Voka Kennis- en Lobbycentrum.
Nieuwe financieringsmechanismen
Zowel op het Vlaamse als Europese niveau bestaan al financieringsinstrumenten om de hoge investeringsuitgaven die met de transitie gepaard gaan, enigszins te verzachten. Echter zijn dergelijke investeringssubsidies vaak niet genoeg om een sluitend verdienmodel te creëren voor investeringsprojecten in hernieuwbare energie of decarbonisatieprojecten omwille van de hogere exploitatiekosten. Onze buurlanden bekijken wel al volop hoe overheden bedrijven kunnen ondersteunen in de specifieke meerkosten die eigen zijn aan de exploitatie van ingrijpende transitieprojecten.
- Duitsland zal op korte termijn ‘klimaatbeschermingsovereenkomsten’ invoeren om de energie-intensieve industrie (deels) te compenseren voor de meerkost van een klimaatvriendelijke installatie tegenover een conventionele installatie.
- In Nederland heeft men al enkele jaren het SDE++ instrument waarbij voor verschillende technieken de onrendabele top van projecten wordt gesubsidieerd.
Exploitatiesteun noodzakelijk
Ook in Vlaanderen is er nood aan dergelijke exploitatiesteun. Er zijn een tweetal belangrijke vormen van exploitatiesteun: contracts for difference en een fixed premium. Voor producten waar er internationale parameters beschikbaar zijn, kan gedacht worden aan contracts for difference, terwijl voor producten waar deze niet beschikbaar zijn, een fixed premium overwogen kan worden.
- Contracts for difference zijn contracten tussen de overheid en een onderneming waarin de toegekende ondersteuning gedurende de duur van het project zal aangepast worden aan de prijsevolutie van bepaalde parameters die het verschil in kostprijs tussen low carbon en conventionele producten bepalen.
- Bij een fixed premium is de steun vastgelegd in de vorm van een vast bedrag gedurende de hele duur van het contract.
“Als we exploitatiesteun invoeren in Vlaanderen boeken we zowel winst op klimaatvlak als op economisch vlak. Regio’s die er nu in slagen een sterk industrieel beleid te voeren en de duurzame transitie maximaal te faciliteren, zullen meer nieuwe investeringen, jobs en welvaart aantrekken”, aldus nog Hans Maertens.
Hoe financieren?
Vlaanderen kan niet achterblijven met de implementatie van dergelijk transitie-instrument, inclusief de oormerking van voldoende budget voor een lange periode om de industriële transitie mee mogelijk te maken. De Klimaatsprong, het Vlaamse overlegplatform voor de industriële transitie, formuleerde in die zin reeds een aanbeveling aan de Vlaamse regering.
Die middelen zouden volgens Voka in de eerste plaats moeten komen uit het bestaande Vlaams Klimaatfonds. Het Klimaatfonds bestaat uit de opbrengsten van het Europese emissiehandelssysteem. De ontvangsten van het klimaatfonds zullen de komende jaren verder toenemen door de stijgende CO2-prijs. Voka stelt voor om de opbrengsten van het fonds terug te laten vloeien naar de ondernemingen en sectoren die vandaag het klimaatfonds spijzen. Al zullen de middelen uit het Vlaams klimaatfonds alleen onvoldoende zijn om de volledige financieringsnood te dekken.
Lees hier de volledige visiepaper
PDF - 1.3 Mb
