Eén derde van personeelstekort in de zorg kan weggewerkt worden door digitalisering
5 Voka-voorstellen voor productiviteitsboost in de zorg
29 januari 2025
De gezondheidszorg in Vlaanderen heeft te maken met een dubbel probleem. De zorgvraag van de totale bevolking neemt toe en het aantal zorgprofessionals neemt af. Een productiviteitsgedreven aanpak is nodig om iedereen die zorg nodig heeft, te kunnen blijven helpen. Investeren in digitale zorg kan het personeelstekort in de zorgsector met een derde doen verminderen. Technologie kan zorgvragers en zorggevers ondersteunen en aanvullen. Voka doet in een nieuwe expertenpaper vijf voorstellen om de digitalisering in de zorg te versnellen.
“De zorgsector moet focussen op productiviteit. Meer doen met dezelfde middelen is een maatschappelijke noodzaak. Zonder doorgedreven digitalisering zal dat echter niet lukken. Samenwerking tussen zorginstellingen, financiers, ondernemingen en academische wereld is noodzakelijk. We roepen de overheid op om samenwerking in de zorg te stimuleren om zo tot schaalvoordelen te komen. Digitalisering zal daarbij cruciaal zijn”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka.
Betaalbaarheid onder druk
We leven langer en krijgen te maken met complexere medische aandoeningen. Door de vergrijzing neemt de zorgnood toe. Maar het aantal zorgprofessionals kan die groei onmogelijk bijhouden. Het aantal ouderen en zieken neemt bovendien sterker toe dan het aantal werkenden. Dat legt een tijdbom onder de betaalbaarheid en haalbaarheid van onze gezondheidszorg. Volgens de meest recente cijfers van de Studiecommissie voor de Vergrijzing zal de vergrijzingskost tegen 2050 met 5% van het bbp toenemen, wat neerkomt op een extra uitgave van 29 miljard euro. In de komende legislatuur alleen al betekent dit 5,2 miljard euro aan extra uitgaven.
Focus op productiviteit
Een focus op meer productiviteit – meer output genereren met dezelfde input – is ook in de zorgsector meer dan noodzakelijk. Die productiviteit moet voor een groot stuk komen van digitale transformatie. Als we slagen in de digitale transformatie van de zorgsector werken we alvast een derde van het verwachte personeelstekort weg. Dat bewijst het Nederlandse voorbeeld. Ook Voka is daarvan overtuigd, zo blijkt uit een Voka-paper van senior-expert Daan Aeyels.
In Nederland is berekend dat meer digitale zorg op korte termijn netto veel geld zou kunnen opbrengen: een investering van 600 miljoen euro levert 1,9 miljard euro aan bruto-opbrengsten op. Bovendien zou digitale zorg er in Nederland toe kunnen leiden dat meer dan 40.000 zorgmedewerkers worden uitgespaard, wat het personeelstekort gevoelig zou verkleinen.
20.000 medewerkers minder
In Vlaanderen zou de inzet van digitale zorg neerkomen op 20.000 medewerkers minder in de zorgsector. Dat komt overeen met een derde van het tekort aan zorgpersoneel dat in 2030 verwacht wordt. Maar dan moeten een aantal belangrijke randvoorwaarden vervuld worden.
5 Voka-voorstellen voor een productiviteitsboost in de zorg
Zelf, thuis, digitaal
Pas het principe 'zelf als het kan, thuis als het kan, digitaal als het kan' toe. Slimme zelfmeetapparatuur maakt het mogelijk om metingen zonder verplaatsingen uit te voeren, wat tijd bespaart voor zorgvragers en -verleners. Eenvoudige taken zoals afspraakplanning en vragenlijsten kunnen digitaal worden afgehandeld, waardoor tijd vrijkomt voor complexere zorg. Zorgverleners moeten datagestuurd worden ingezet en open standaarden voor gezondheidsapps en wearables bevorderen de digitalisering.
Regelgevende ruimte voor innovatie
Implementeer het sandbox-principe, zodat zorgprofessionals veilig kunnen experimenteren met digitalisering binnen de wettelijke kaders. Dit stelt hen in staat om nieuwe digitale toepassingen te testen zonder juridische zorgen. Verminder fiscale obstakels en bied toegang tot steunmaatregelen om de implementatie van digitale zorg te vergemakkelijken.
Toepassing van digitale basisprincipes
Verminder administratieve lasten om 40% meer zorgtijd te realiseren. Het ‘only once principe’ moet zorgen dat gegevens slechts één keer worden opgevraagd. Automatiseer processen zoals de berekening van gezinszorgbijdragen en maak gebruik van nieuwe technologie om de administratie te vereenvoudigen.
Samenwerking via co-opetition
Co-opetition, of de combinatie van concurrentie en samenwerking, is essentieel. Zorgverleners moeten samenwerken aan digitale oplossingen, zoals gedeelde platformen en data-analyse. Vlaanderen kan ziekenhuizen en zorgverleners laten investeren in digitale infrastructuur en vooral samenwerkingsmodellen creëren voor het delen van gegevens en telemonitoring.
Activering van privékapitaal
Digitalisering vereist aanzienlijke investeringen. Door publiek-private samenwerking en het activeren van slapend kapitaal kan de dynamiek in digitale zorg worden versterkt. Er is nood aan publiek-private-samenwerking om de zorgnoden digitaal aan te pakken zonder verlies aan kwaliteit en zorg voor de patiënt.
Voka paper - Digitale transformatie in de zorg
PDF - 2.7 Mb
